نوآوری جوان نخبه ایرانی در تبدیل زباله به سوخت و مواد ارزشمند / زباله، طلای خاموش شهرها
به گزارش پایگاه خبری تدبیر آشنا، طی سال‌های اخیر نخبگان علمی و فنی در دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و صنایع، یک هدف مشترک را دنبال کرده‌اند و آن تبدیل زباله به مواد اولیه، انرژی یا محصولات نوآورانه با ارزش اقتصادی و زیست‌محیطی پایدار است.
در استان البرز نیز سید اسماعیل خاتمی‌نژاد، جوان نخبه و پژوهشگر مازندرانی با بیش از ۱۹ سال سابقه فعالیت در این حوزه، موفق به ساخت دستگاهی شده که شیرابه و زباله‌های با پایه نفتی را به محصولاتی مانند بنزین، گازوئیل، روغن صنعتی، موزاییک و پودر سنگ تبدیل می‌کند.
خاتمی‌نژاد که دغدغه رفع معضلات زیست‌محیطی ناشی از دفن غیراصولی زباله‌ها را دارد، در گفت‌وگو با تدبیر آشنا گفت: انباشت زباله و شیرابه‌ای که از حجم بالای پسماند تولید می‌شود، سال‌هاست در بسیاری از مناطق کشور به بحرانی جدی تبدیل شده و خسارات جبران‌ناپذیری بر محیط‌زیست، منابع آبی و حتی کشاورزی برجای گذاشته است.
وی با انتقاد از نبود مدیریت اصولی در جمع‌آوری، تفکیک و بازیافت پسماندها افزود: در بسیاری از نقاط، زباله‌ها در مکان‌های نامناسبی مانند دامنه کوه‌ها، حاشیه رودخانه‌ها و بستر جنگل‌ها دپو می‌شوند و این مسئله در استان‌های شمالی و مرکزی کشور نمود بیشتری دارد. در نتیجه، آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی از مرز هشدار گذشته است.
این مخترع جوان با اشاره به رویکرد کشورهای پیشرفته در زمینه بازیافت تصریح کرد: در کشورهای اروپایی و حتی برخی کشورهای همسایه، تبدیل زباله به مواد قابل‌استفاده سال‌هاست به‌عنوان یک سرمایه کلان مورد توجه قرار گرفته و از سطح خانواده تا مدارس، فرهنگ تفکیک زباله و حفاظت از محیط‌زیست آموزش داده می‌شود. اما در کشور ما هنوز چنین نگاهی نهادینه نشده است.
خاتمی‌نژاد ادامه داد: از ۱۹ سالگی در حوزه محیط‌زیست فعالیت داشته‌ام و تاکنون چندین دستگاه در حوزه بازیافت ساخته‌ام. یکی از جدیدترین اختراعات من، دستگاه پیرولیز است که قادر است زباله‌های نفتی، خانگی، بیمارستانی و حتی پساب‌های صنعتی را به محصولاتی مانند مازوت، قیر، بنزین، گازوئیل، روغن پایه و سوخت‌های هواپیمایی تبدیل کند.
وی درباره نحوه عملکرد دستگاه توضیح داد: در این فرآیند، زباله‌ها در محیط خلأ به هیدروکربن‌های سبک و سنگین تبدیل می‌شوند و باقی‌مانده آن به کربن سیاه تبدیل می‌شود که در صنایع شیمیایی کاربرد فراوان دارد. سپس مواد به‌دست‌آمده وارد برج تقطیر می‌شوند و به بنزین، گازوئیل و سایر سوخت‌ها با کیفیتی بالاتر از نمونه‌های مشابه اروپایی تبدیل می‌شوند.
به گفته این پژوهشگر، دستگاه بدون هیچ‌گونه دورریز، از زباله‌های کربن‌دار محصولاتی با ارزش اقتصادی بالا تولید می‌کند؛ موضوعی که در صورت حمایت و توسعه، می‌تواند الگویی برای تحقق اقتصاد چرخشی و کاهش هزینه‌های دفن زباله در کشور باشد.
خاتمی‌نژاد تأکید کرد: اگر نگاه ما به زباله به‌عنوان یک سرمایه تغییر کند، می‌توان از پسماندها مواد اولیه، انرژی و فرصت‌های شغلی جدید خلق کرد. مدیریت حرفه‌ای پسماند علاوه بر حفظ محیط‌زیست، موجب صرفه‌جویی در منابع طبیعی، کاهش واردات مواد خام و ایجاد اشتغال پایدار خواهد شد.
امروزه آنچه زمانی بی‌جان و بی‌ارزش پنداشته می‌شد، به «طلای خاموش شهرها» تبدیل شده است؛ گنجی پنهان در دل زباله‌هایی که اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند سرچشمه ثروت، انرژی و اشتغال باشند.
در دنیای امروز، کشوری توسعه‌یافته است که بتواند زباله‌هایش را مدیریت و بازیافت کند، نه صرفاً پنهان سازد. با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و حمایت از نخبگان داخلی، زباله دیگر تهدید نیست، بلکه فرصتی است برای نوآوری، اقتصاد سبز و آینده‌ای پاک‌تر برای نسل‌های آینده.